سرطان رحم
اطلاعات مربوط به سرطان رحم
سرطان رحم چیست؟
سرطان رحم در رحم آغاز می شود که بخشی توخالی و گلابی شکلی در ناحیه لگن زن می باشد، جایی که جنین در آن جا رشد می کند.
انواع سرطان رحم
به هنگام پژوهش در باره اطلاعات کلی سرطان رحم، لازمست توجه شود که دو نوع سرطان اولیه رحم وجود دارد که در بخش های گوناگون رحم پدید می آید:.
سرطان Endometrial- این نوع سرطان در جداره داخلی رحم که endometrium (غشاء داخلی رحم) نام دارد، پدید می آید. این نوع سرطان، مهم ترین نوع از سرطان رحم است که بیش از 95 درصد از موارد این نوع سرطان را دربرمی گیرد.
تومور سرطانی رحم- این نوع سرطان، نوع کمیابی از سرطان رحم است و در ماهیچه ها یا دیگر بافت های رحم تشکیل می شود.
آن دسته از سرطان هایی که در بخش پایینی رحم یعنی دهانه رحم پدید می آیند، در رده سرطان های رحم بشمار نمی آیند.
عوامل ابتلاء به سرطان رحم
عوامل ابتلاء به سرطان رحم کدامند؟
بالانس هورمونی بدن زن، نقش بزرگی در بیشتر سرطان های از نوع endometrial دارد که خود متداول ترین نوع از سرطان رحم است. اگر زنی یک یا چند عامل از عوامل ابتلاء زیر را داشته باشد، ممکنست دچار سرطان endometrial شود:
سن- بیشتر زنانی که تشخیص سرطان endometrial در آنها داده شده است، بیش از 50 سال سن دارند و به دوره یائسگی رسیده اند.
تعداد دفعات قاعدگی- زنانی که دفعات قاعدگی بیشتری را در زندگی خود داشته اند، احتمال بیشتری برای ابتلاء به سرطان رحم دارند. این شامل آغاز پریود شدن در سن کم تر از 12 سالگی و یائسه شدن پس از 50 سالگی می باشد.
وضعیت دوران کودکی- پژوهش هایی در دست انجام است که چرا بنظر می رسد بارداری احتمال دچار شدن به سرطان endometrial را افزایش می دهد. در هنگام بارداری، تعادل هورمونی زن به سمت پروژسترون می رود که خود سبب کاهش استروژن می شود. احتمال دارد که دوره های نامنظم قاعدگی و نیز مشکل نازایی به نامتعادل شدن میزان استروژن و پروژسترون مربوط باشد و این برهم خوردن تعادل هورمونی می تواند احتمال ابتلاء به سرطان endometrial را افزایش دهد.
چاقی- بافت های چربی می توانند مقدار زیادی استروژن به ویژه پس از یائسه شدن تولید کنند که سبب می شود زنان مسن و دارای اضافه وزن، احتمال بیشتری برای ابتلاء به سرطان رحم داشته باشند.
دیابت- سرطان endometrial در زنانی که دچار دیابت هستند، شایع تر است. پزشکان گمان می کنند که ممکنست این موضوع ناشی از آن باشد که کسانی که دچار دو نوع ازانواع دیابت ها هستند، افراد چاقی می باشنند.
درمان با جایگزینی استروژن- جایگزینی با پروژسترون پس از یائسگی می تواند احتمال ابتلاء به این نوع از سرطان رحم را افزایش دهد.
Tamoxifen- زنانی که با داروی سرطان پستان بنام Tamoxifen مداوا می شوند، احتمال بیشتری برای ابتلاء به سرطان endometrial دارند.
پیشینه خانوادگی- زنانی که پیشینه خانوادگی دچار شدن به سرطان endometrial ، روده بزرگ و یا تخمدان دارند، یک سندروم ژنتیکی دارند که سرطان کولون غیر پولیپی ارثی (HNPCC) نامیده می شود؛ این زنان احتمال بیشتری برای ابتلاء به سرطان رحم دارند.
پر یاختگی endometrial ناهنجار پیچیده (Complex Atypical Endometrial Hyperplasia)- این وضعیت پیش سرطانی، رشد افزایش یافته ای از جداره داخلی رحم است و اگر درمان نشود، ممکنست سرطانی شود.
توموهای تخمدان و نشانگان آن- تومورهای خاص تخمدان ازقبیل نشانگان تخمدان Polycystic (PCOS) و تومورهای تخمدانی می توانند میزان استروژن را زیاد کنند و خطر ابتلاء زن را به این نوع سرطان رحم را افزایش دهند.
عوامل ابتلاء به تومور سرطانی رحم
عامل مقدماتی برای تومور سرطانی رحم، پرتو درمانی با دوز بالا برای لگن خاصره می باشد.
توجه: هر چیزی که احتمال ابتلاء به یک بیماری را افزایش می دهد، عاملی برای احتمال ابتلاء نامیده می شود. دارا بودن عوامل احتمال ابتلاء به سرطان بدین معنی نیست که شما حتما دچار این بیماری خواهید شد و نداشتن این عوامل بدان معنی نیست که شما به هیچ وجه دچار این بیماری نخواهید شد. اگر فکر می کنید که احتمال ابتلاء به این بیماری را دارید، آن را با پزشک خودتان در میان بگذارید.
نشانه ها و علائم سرطان رحم
هرچند که همیشه این گونه نیست ولی خون ریزی غیرعادی، علامت متداول سرطان رحم است. معاینات روتین لگن خاصره می تواند ردیابی اولیه ای برای این مورد باشد ولی هیچ تست غربال گیری استانداردی برای سرطان رحم وجود ندارد.
نشانه های متداول سرطان رحم:
خون ریزی یا لک دیدن در واژن- این مورد شامل خون ریزی های واژن در بین دو پریود می شود و نیز خون ریزی پس از آمیزش جنسی و پس از یائسه شدن.
ترشح غیر عادی واژن- برخی از زنان ترشح آبکی یا خونی را به عنوان یکی از نشانه های بیماری خود دارند اگرچه این مورد اغلب علامتی برای عفونت و یا دیگر مشکلات غیر سرطانی می باشد.
درد یا فشار در ناحیه لگن- درد درخلال آمیزش جنسی و یا دیگر مواقع می تواند نشانه ای برای سرطان رحم باشد و یا علامتی برای مشکلاتی با جدیت کم تر. زنانی که خون ریزی غیر قابل پیش بینی در واژن خود دارند و یا لک یا خون ریزی غیر عادی دارند، باید این نشانه ها را با پزشک درمیان بگذارند.
توجه: احتمال دارد که این نشانه ها در اثر مشکلاتی جز سرطان باشد. بهتر است که برای تشخیص دقیق با یک متخصص مشورت کنید.
تشخیص سرطان رحم
اهمیت تشخیص دقیق سرطان و نیز تعیین مرحله پیشرفت آن
در مراکز درمانی پیشرفته سرطان از فناوری پیشرفته و با کم ترین تخریب برای آشکار کردن سرطان رحم و تعیین نوع سرطان و مرحله پیشرفت آن در بدن استفاده می شود.
درخلال درمان، از تصویربرداری تشخیصی و تست های آزمایشگاهی استفاده می شود تا نظارت شود که سرطان رحم چکونه به درمان واکنش نشان می دهد. اگر سرطان در برابر درمان از خود مقاومت نشان دهد، برنامه درمانی اصلاح می شود و یا برنامه متفاوتی توصیه می شود.
سرطان رحم چگونه تشخیص داده می شود؟
سرطان رحم ممکنست که در مراحل اولیه نشانه هایی نداشته باشد. ممکنست که برخی از زنان پس از خون ریزی یا ترشح غیر عادی، به پزشک مراجعه کنند. تست های زیر اغلب نخستین گام برای تشخیص سرطان رحم می باشد:
معاینه لگن خاصره: درخلال این نوع تست های ردیابی سرطان، پزشک با دست منطقه شکم و لگن را از بابت وجود برآمدگی ها معاینه خواهد کرد. این موضوع با تصویربرداری با جزئیات بیشتری معلوم خواهد شد.
Hysteroscopy: درخلال این معاینه، پزشک از میکروسکوپ نوری ویژه ای که hysteroscopy نام دارد استفاده می کند تا رحم را معاینه کند و مناطقی را برای انجام بیوپسی شناسایی کند.
بیوپسی endometrial: نمونه ای از یاخته ها از درون رحم برداشته می شود و برای بررسی در زیر میکروسکوپ به آزمایشگاه فرستاده می شود.
Dilation & Curettage (D&C): هنگامی که نتایج بیوپسی مبهم است و یا نمی توان بافت کافی از موضع برداشت، پزشک می تواند این تست را انجام دهد. درخلال انجام تست D&C ، پزشک بافت را از جداره داخلی رحم می تراشد تا با میکروسکوپ آزمایش شود. معولا انجام این تست با بیهوشی همراه است.
تصویربرداری و تست های تشخیصی برای سرطان رحم
ممکنست پزشک از یکی از تست های تصویربرداری زیر بهره بگیرد تا تعیین شود آیا سرطان به فراتر از رحم گسترش یافته است یا نه و نیز بافت سرطانی را درخلال درمان زیر نظر بگیرد:
اولتراسوند
سی تی اسکن
MRI
اولتراسوند- در این نوع تصویربرداری از امواج صوتی برای تهیه تصویری از اعضاء درونی بدن ازجمله دهانه رحم استفاده می شود. صدایی که تومورها تولید می کنند با صدای تولید شده توسط بافت های سالم متفاوت است.
سی تی اسکن- این ابزار تصویربرداری یکی از بهترین فناوری های مورد استفاده است. سی تی اسکن، تصویری با جزئیات از دهانه رحم و منطقه شکم فراهم می سازد. پس از معاینه فیزیکی و انجام اولتراسوند، از سی تی اسکن برای تعیین مکان تومور پیش از جراحی استفاده می شود. از سی تی اسکن برای تعیین سایز تومور و اعضاء دیگر بدن که ممکنست تحت تاثیر سرطان قرار گرفته باشند، استفاده می شود.
MRI (تصویر برداری با کمک تشدید میدان مغناطیسی)- در این روش تصویربرداری از امواج رادیوفرکانسی برای تهیه یک تصویر دقیق متقاطع از رحم و بافت پیرامون آن استفاده می شود. MRI نسبت به سی تی اسکن، کنتراست بسیار بالاتری از بافت نرم بدست می دهد که این ویژگی آن را در آشکار کردن تومورها و نیز انتقال سرطان به دیگر بخش های بدن متمایز می کند.
پس از انجام این تست ها، گزینه های درمانی گوناگون با بیمار مطرح می شود. در مراحل اولیه سرطان رحم، جراحی نخستین درمان بشمار می آید. برای حالت های پیشرفته تر سرطان رحم، ترکیبی از پرتو درمانی و شیمی درمانی را می توان استفاده کرد.
مراحل سرطان رحم
مرحله بندی سرطان
مرحله بندی، سیستمی است که گسترش سرطان را در بدن بیان می کند. از تست های تشخیصی گوناگونی برای مرحله بندی سرطان رحم و تهیه بهترین برنامه درمانی برای مداوای آن استفاده می شود. مرحله بندی سرطان پس از انجام بیوپسی انجام می شود که طی آن نمونه ای از یاخته های غیرعادی برداشته می شود و در زیر میکروسکوپ بررسی می شود. ممکنست فرآیند مرحله بندی شامل ترکیبی از تست های تشخیصی برای ارزیابی وسعت و گسترش بیماری باشد.
سرطان براساس اینکه چگونه در بدن پدید آمده باشد، شامل موارد زیر می باشد:
موقعیت تومور اصلی
سایز تومور و تعداد تومورها
آیا سرطان به غدد لنفاوی سرایت کرده است
وضعیت ظاهری یاخته ها در زیر میکروسکوپ
آیا سرطان به دیگر بخش های بدن سرایت کرده است
مرحله بندی سرطان رحم
سرطان رحم با بهره گیری از سیستم TNM مرحله بندی می شود:
تومور (T) سایز تومور اصلی را تشریح می کند.
غده لنفاوی (N) نشان می دهد که آیا سرطان در عدد لنفاوی وجود دارد و یا نه.
گسترده شدن (M) تعیین می کند که آیا سرطان به دیگر بخش های بدن به ویژه کبد، استخوان و یا مغز سرایت کرده است یا نه.
هنگامی که T ، N و M تعیین شده باشند، مرحله کلی پیشرفت بیماری مشخص است.
مراحل پیشرفت سرطان رحم
براساس نتایج آزمایش ها، یکی از مراحل زیر برای بیماری تعیین خواهد شد. پس از فرآیند مرحله بندی سرطان رحم، تیم درمانی برنامه درمان مناسب را برای بیمار تهیه خواهد کرد.
مرحله I- یاخته های سرطانی محدود به رحم هستند. بیماری به جای دیگری از بدن سرایت نکرده است.
مرحله IA- سرطان در جداره رحم پیدا می شود.
مرحله IB- سرطان از جداره رحم به حداقل نیمه مسیر ماهیچه دیواره رحم گسترش پیدا کرده است.
مرحله IC- سرطان از جداره رحم به همه مسیر ماهیچه دیواره رحم گسترش پیدا کرده اما در فراتر از رحم یافت نمی شود.
مرحله II- سرطان از رحم به دهانه رحم سرایت کرده است ولی در هیچ جای دیگری از بدن پیدا نمی شود.
مرحله IIA- سرطان در سرتاسر رحم و در جداره دهانه رحم یافت می شود.
مرحله IIB- سرطان از رحم به جداره دهانه رحم و نیز بافت ارتباطی نگهدارنده سرایت کرده است.
مرحله III- سرطان به منطقه لگن محدود شده و ممکنست در سرتاسر رحم، دهانه رحم و بافت های ارتباطی یافت شود.
مرحله IIIA- سرطان به لوله های فالوپ و یا تخمدان ها و نیز به بافت سطح بیرونی رحم سرایت کرده است.
مرحله IIIB- سرطان به واژن سرایت کرده ولی به غدد لنفاوی و یا بخش های دور دست بدن گسترش نیافته است.
مرحله IIIC- سرطان پیشرفت خودش را ادامه داده و به غدد لنفاوی نزدیک به سرطان رحم سرایت کرده است.
مرحله IV- سرطان به پیشرفت خود ادامه می دهد و به جداره کیسه مثانه و یا راست روده و یا غدد لنفاوی منطقه مورد نظر و یا اعضاء دور دست بدن از قبیل شش ها سرایت می کند.
مرحله IVA- سرطان به غشاء مخاطی که جداره داخلی راست روده یا مثانه می باشد، سرایت کرده است. ممکنست سرطان به غدد لنفاوی گسترش یافته باشد ولی به بخش های دور دست بدن سرایت نکرده است.
مرحله IVB- سرطان به اعضاء مجاور رحم و یا غدد لنفاوی دور دست سرایت کرده است.