روش های درمان سرطان ها (بخش یک)
شیمی درمانی
شیمی درمانی، درمان سرطان با کمک دارو می باشد که می تواند یاخته های سرطانی را با جلوگیری از رشد و تکثیر آنها نابود کند. در مراکز درمانی تلاش می شود که با معالجات حمایتی، عوارض جانبی را کاهش دهند.
پیش از دریافت شیمی درمانی- می توان برش مولکولی تومور را انجام داد تا ترکیب درست داروهای شیمی درمانی را برای درمان آن نوع سرطانی که بیمار دارد، تعیین کنند.
درخلال شیمی درمانی
پس از شیمی درمانی- تلاش می شود که عوارض جانبی مربوط به درمان را مدیریت کنند. ممکنست که برای برطرف کردن تهوع، داروهایی تجویز شود و نیز مداواهای طبیعی بر روی بیمار انجام شود.
اغلب شیمی درمانی را با دیگر معالجات از قبیل پرتو درمانی و ایمنی درمانی ترکیب می کنند تا به بیمار برای مبارزه با سرطان کمک شود.
از روش های نوینی برای کم کردن عوارض جانبی بهره می گیرند، عوارضی از قبیل تهوع و استفراغ و نیز برای افزایش کارآیی روش های ضد سرطان.
یکی از این روش ها chronotherapy است که بوسیله آن داروهای شیمی درمانی براساس چرخه زیستی خاص هر بیمار به بدن او رسانده می شود.
در نتیجه، chronotherapy ، آسیب شیمی درمانی به بافت های سالم را به حداقل می رساند. با توجه دقیق به تاریخ روزی که بهترین روز برای درمان است، می توان دوزهای بالاتری را بکار برد بدون اینکه به سایر بخش های بدن آسیبی برسد.
Chemoembolization
در روش Chemoembolization ، داروهای شیمی درمانی مستقیما به تومور رسانیده می شود و این در حالیست که بافت های سالم از این داروها به دور می مانند.
درخلال انجام این روش، داروهای شیمی درمانی از طریق یک لوله و با کمک گرفتن از تصویربرداری مستقیما به تومور تزریق می شود. داروهای شیمی درمانی با ذراتی بنام microsphere آمیخته می شوند که مسیر خون را به تومور می بندند. بدون منبع خون رسانی، تومور نمی تواند اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز برای رشد خود را دریافت کند.
در روش Chemoembolization امکان استفاده از دوزهای بالایی از داروها داده می شود تا بتوان با داروهای شیمی درمانی، بافت سرطانی را مستقیما و برای مدت زمانی طولانی تر هدف قرار داد بدون آنکه همه بدن زیر تاثیر داروها قرار گیرد.
این شیوه از شیمی درمانی در ابتدا برای درمان سرطان کبد مورد استفاده قرار گرفت ولی ممکنست برای درمان دیگر سرطان هایی که به کبد سرایت کرده اند نیز کاربرد داشته باشد، سرطان هایی از قبیل سرطان لوزالمعده و سرطان روده بزرگ.
شیمی درمانی از نوع Hyperthermic Intraperitoneal
در این روش که بنام HIPEC شناخته می شود، یک محلول شیمی درمانی گرم استرلیزه را درخلال جراحی، مستقیما به شکم بیمار می رسانند. نخست تومورهای قابل دیدن درون شکم را با جراحی برمی دارند. سپس با بهره گیری از فناوری و ابزارهای پیشرفته، محلول شیمی درمانی را نفوذ می دهند و یاخته های سرطانی باقیمانده پس از جراحی را از بین می برند.
HIPEC یک گزینه درمانی برای کسانی است که سرطان در درون شکم آنها گسترش سطحی یافته است بدون آنکه به بیرون از شکم نفوذ کرده باشد. این نوع درمان برای مداوای سرطان های یاد شده در زیر کاربرد دارد:
سرطان Colorectal
سرطان Appendiceal
سرطان تخمدان
سرطان معده
در مقایسه با شیمی درمانی سنتی، با HIPEC می توان دوزهای شیمی درمانی بالاتری را بکار برد. گرم کردن محلول، قدرت شیمی درمانی را افزایش می دهد، میزان جذب محلول توسط تومورها را بالا می برد و آمادگی یاخته های سرطانی را برای شیمی درمانی زیاد می کند. همچنین چون شیمی درمانی به منطقه شکم محدود می شود، سایر بخش های بدن از شیمی درمانی به دور می ماند و این سبب می شود که عوارض جانبی شیمی درمانی کاهش یابد.
از شیمی درمانی از نوع intraperitoneal برای مداوای سرطان تخمدان که اغلب به محوطه شکم سرایت می کند، استفاده می شود.
این روش نوین شیمی درمانی با رساندن مستقیم داروهای شیمی درمانی به محوطه شکم از طریق یک لوله کار می کند. این روش با رساندن مستقیم داروها به شکم، از آسیب رسیدن به بافت های سالم جلوگیری می کند.
شیمی درمانی از نوع درون شریانی
می توان این نوع شیمی درمانی را برای مداوای بیمارانی بکار برد که توموری خاص دارند، مثلا در سرطان کبد اولیه. شیمی درمانی درون شریانی یک روش نوین است که از آن برای درمان سرطان کبد و نیز سرطان هایی که به کبد سرایت کرده اند، بهره می گیرند، مثلا در مورد سرطان لوازالمعده ای که به کبد سرایت کرده باشد.
پزشکان از این روش که به IAC معروف است، برای فرستادن داروهای شیمی درمانی به تومور با استفاده از لوله نصب شده در شریان استفاده می کنند. هدف از این روش، متمرکز کردن دارو در درون تومور و به حداقل رسانیدن اثر آن به بافت های سالم می باشد.
درخلال IAC پزشک لوله باریکی را از طریق شریان ران بیمار در ساق پای راست او قرار می دهد. یک عمل آنژیوگرافی (تزریق ماده ای رنگی به زیر یک اسکوپ ویژه) انجام می شود تا نقشه شریان ها بدست آید. سپس پزشک از این نقشه برای وارد کردن یک سیم به درون شریان کبدی استفاده می کند، شریانی که رگ خونی اصلی کبد می باشد. با بهره گیری تزریق ماده رنگی با یک سرنگ مطمئن می شوند که سیم در وضعیت درست خود قرار گرفته است؛ داروی شیمی درمانی مستقیما به شریان تزریق می شود.
معمولا لازمست که بیمار پس از شیمی درمانی دراز بکشد تا داروهای شیمی درمانی بتواند به نخاع و مغز او برسد. از روش های گوناگونی برای آرامش بخشیدن بیمار در این مرحله استفاده می شود، شامل طب ذهنی، جسمی و طب سوزنی.
شیمی درمانی از نوع Intrathecal
از شیمی درمانی برای مداوای سرطان هایی که به سیستم مرکزی عصبی رسیده است استفاده می شود، از قبیل سرطان خون و سرطن لنفاوی.
معمولا داروهای شیمی درمانی از سد "خونی- مغزی" عبور نمی کنند. این نوع شیمی درمانی، داروهای شیمی درمانی را مستقیما به مایع مغزی- نخاعی پیرامون مغز و نخاع می رساند تا یاخته های سرطانی را که به آنجا رسیده اند، هدف بگیرند.
شیمی درمانی از نوع Intrathecal از طریق سوراخی در کمر و یا وسیله ای که زیر پوست سر قرار می گیرد، به بدن بیمار می رسد.
شیمی درمانی از نوع درون توموری
شیمی درمانی از نوع درون توموری یک نوع درمان نوین برای سرطان شش است.
بررسی های انجام شده، موثر بودن Cisplatin (یک نوع داروی شیمی درمانی) را نشان داده است و این هنگامی است که داروی یاد شده پس از HDR brachytherapy مستقیما به تومور درون شش تزریق می شود. هدف از این کار، بهبود وضعیت بیماران سرطان شش است که مجاری تنفسی آنها گرفته است.
با بهره گیری از اولتراسوند آندوسکوپیک (EUS) می توان داروهای شیمی درمانی را مستقیما به تومور لوزالمعده تزریق کرد. هدف از این کار، کوچک کردن تومور، کاهش درد و جلوگیری از بازگشت بیماری می باشد.
این روش یک بار در هفته و به مدت چهار هفته انجام می شود و پیش از اولین جلسه درمانی و پس از آخرین جلسه درمان، یک سی تی اسکن انجام می شود تا بتوان نتایج را با هم مقایسه کرد.
ایمنی درمانی
در ایمنی درمانی (که درمان بیولوژیکی و بیودرمانی هم نامیده می شود)، از سیستم ایمنی خود بدن برای مبارزه با سرطان و کاهش عوارض جانبی مربوط به معالجات استفاده می شود.
در برخی از مراکز درمانی از راهکارهایی مبنی بر سیستم ایمنی بدن استفاده می شود تا تومور را ازبین ببرند و نیز از برگشت سرطان جلوگیری کنند. همچنین معالجات حمایتی به مدیریت کردن عوارض جانبی کمک می کنند.
ایمنی درمانی به بازسازی، برانگیختن و افزایش کارآیی واکنش سیستن ایمنی طبیعی بدن کمک می کند. از ایمنی درمانی به ویژه برای موارد زیر استفاده می شود:
جلوگیری از فرآیندهایی که امکان رشد سرطان را فراهم می سازند
کمک به سیستم ایمنی بدن برای شناسایی یاخته های سرطانی
افزایش توانایی طبیعی بدن برای بازسازی یا جایگزینی یاخته هایی که با معالجات سرطان آسیب دیده اند
نوع ایمنی درمانی که بیمار دریافت می کند بستگی به چند عامل فردی دارد. با بهره گیری از اطلاعات تست های تشخیص، یک برنامه درمانی متناسب با وضعیت بیمار فراهم خواهد شد.
اغلب از ایمنی درمانی به همراه دیگر روش های درمانی از قبیل جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی استفاده می شود.
گاهی ایمنی درمانی سبب عوارض جانبی می شود از قبیل تب، لرز، درد، ضعف، تهوع، استفراغ، اسهال، سردرد و دانه های جوش. ممکنست این عوارض جانبی، توانایی بیمار را برای مشارکت در فعالیت های مورد نیاز خود تحت تاثیر قرار دهد.
درخلال معالجات سرطان، معالجات حمایتی مانند تغذیه درمانی، طب naturopathic، مدیریت درد، توانبخشی و طب ذهنی، جسمی نیز ممکنست مورد استفاده قرار گیرند. این معالجات می توانند عوارض جانبی مربوط به درمان را کاهش دهند و قدرت بدنی و روحی بیمار را حفظ کنند.
پادتن های Monoclonal
استفاده از پادتن های Monoclonal روشی است که پزشکان از بیودرمانی برای کمک به مبارزه با سرطان استفاده می کنند. پادتن های monoclonal از ایجاد پادتن های خاصی بهره برداری می کنند (مولکول های پروتیئن تولید شده توسط یاخته ها به عنوان یک دفاع مقدماتی توسط سیستم ایمنی بدن) که در برابر پادتن ها هدایت می شوند (پادتن ها موادی هستند که توانایی تحریک پاسخ خاص سیستم ایمنی را دارند) و بر روی سطح یاخته های تومور قرار دارند.
این کار نخست با گرفتن نمونه هایی از یاخته های تومور و پردازش آنها برای شناسایی پادتن ها انجام می شود، پادتن هایی که در سطح یاخته سرطانی قرار دارند، مسیر سرطان را می بندند و سرانجام آن را از بین می برد.
برای انجام این شیوه، مقدار کافی از آنتی ژن ها مورد نیاز می باشد که البته آنتی ژن های ویژه آن تومور باید وجود داشته باشند. همچنین آنتی ژن های تومور می باید به اندازه کافی از آنتی ژن های ساخته شده توسط یاخته های طبیعی متفاوت باشند تا بتوانند پاسخ به آنتی ژن را تحریک کنند.
آنتی ژن های تولید شده با این روش می توانند به تنهایی برای از بین بردن یاخته های سرطانی بکار روند و یا به عنوان حامل های سایر مواد مورد استفاده برای فرآیند درمان یا تشخیص بکار گرفته شوند. مثلا آنتی ژن های شیمی درمانی می توانند به پادتن های monoclonal ضمیمه شوند تا میزان زیادی از این مواد سمی را مستقیما به تومور برسانند. در حالت تئوری، این روش کم تر سمی است و بیشتر از شیمی درمانی متداول کارآیی دارد چون رسیدن آنتی ژن های مضر به بافت های سالم را کاهش می دهد.
درخلال فرآیند تشخیص، پادتن های monoclonal می توانند برای حمل مواد رادیواکتیو به یاخته های سرطانی درون بدن بکار روند بنابراین باید به موقعیت مکان هایی که قبلا توسط سایر روش ها شناسایی نشده اند، توجه کرد.
در کل، مفید بودن پادتن های monoclonal در درمان بیماری های خونی بدخیم از قبیل سرطان خون و سرطان لنفاوی ثابت شده است. همچنین آنها در برابر تومورهای جامد نیز مفید هستند. همه این پادتن ها کاربردهای چند گانه ای دارند از جمله تصویربرداری هسته ای، نقشه برداری جراحی و درمان مستقیم در زمینه های چند گانه (به تنهایی، در ترکیب با شیمی درمانی، برای درمان سرطان منتقل شده، در زمینه های کمکی، در زمینه استفاده از دوزهای بالا و غیره).
عوارض جانبی پادتن های monoclonal می تواند اینها باشد:
تنگی نفس و خس خس ملایم سینه
تب و لرز
سردرد
دانه های جوش
تهوع و استفراغ
طپش قلب (tachycardia)
واکنش های آلرژیکی
طب ذهنی، جسمی
طب ذهنی، جسمی چیست؟
طب ذهنی، جسمی مبنایی نسبتا نو دارد که بسرعت در زمینه ای که Psychoneuroimmunology نامیده می شود، در حال گسترش است. Psychoneuroimmunology ، بررسی چگونگی تاثیر ذهن بر روی بدن است. Psycho به تفکر، احساسات و وضعیت خلق و خوی شخص مربوط می شود. Immunology به ساختار یاخته ای و سیستم ایمنی مربوط است.
طب ذهنی، جسمی تاثیر ذهن و احساسات را بر روی بدن و سیستم ایمنی بدن و نیز عکس آن را بررسی می کند. متخصصین طب ذهنی، جسمی معمولا روانشناس هستند. این متخصصین از روش های گوناگونی مبنی بر ارتقاء سلامت بهره می گیرند، از قبیل تنفس، تصویر سازی ذهنی، ریلکسیشن تراپی، مدیتیشن و یوگا. طب ذهنی، جسمی با استفاده از این روش ها، به هدایت انرژی های بیمار کمک می کند تا بهبود بیماری بدست آید.
طب ذهنی، جسمی در مراقبت های پزشکی
Psychoneuroimmunology ارتباط بین شرایط روحی و روانی را پیدا می کند. برخی از بررسی ها، توجه به سلامت روحی و روانی را پیشنهاد می دهند (شامل خلق و خو، نگرش، تصور از خود و دیگاه شخص) که می تواند به فرآیند بهبود سرطان و دیگر شکل های بیماری کمک کند.
درمان سرطان گاهی می تواند سبب عوارض جانبی از قبیل تهوع، استفراغ، کشش ماهیهچه ها و بدخوابی شود. روش های طب ذهنی، جسمی مانند تصویرسازی ذهنی و ریلکسیشن می تواند به کاهش برخی از ناراحتی ها کمک کند.
خدمات طب ذهنی، جسمی برنامه نوین طب ذهنی، جسمی دربرگیرنده خدمات مکمل برای بیمار و خانواده او می باشد:
مشاوره های فردی، زوجی و خانوادگی
کلاس های مدیریت استرس
تمرینات ریلکسیشن و خلاقیت ذهنی
خنده درمانی
گروه های پشتیبان
Tai Chi، Qigong، Reiki (انرژی درمانی)
مدیریت استرس
تشخیص سرطان، عوارض جانبی سرطان و دیگر تغییراتی که در این برهه زمانی رخ می دهد، بیمار را سرشار از استرس می کند. مشکلات جسمی، رفتاری، احساسی و روحی بسیاری درخلال استرس رخ می دهند. کلاس های مدیریت استرس به بیمار و خانواده او کمک می کند تا بتوانند بر این استرس چیره شوند و تنها بر روی بهبود بیماری خود تمرکز کند.
در کلاس، ابعاد استرس بیان خواهد شد. اختلاف های بین انواع استرس مطرح خواهد شد؛ اختلاف بین ملالت (نوع خوب استرس که ما را برای انجام بیشترین تلاش برمی انگیزد) و پریشانی (میزانی از برانگیختگی که توانایی های ما را برای برخورد با محرک ها درهم می شکند).
تصویرسازی ذهنی
تصویرسازی ذهنی، جریان اندیشه ها و احساسات است که در آموزش دادن به بدن برای اینکه چه کارهایی انجام دهد، یاری کننده است. تصاویر منفی نگرانی و هراس به ماهیچه های ما می گوید که کشیده شوند، تنفس ما را شدیدتر می کند و ضربان قلب را افزایش می دهد. از طرف دیگر، تصاویر منفی می تواند تهوع و نیز افزایش گلبول های خون را کنترل کند، یبوست را برطرف کند و درد را مدیرت کند. متخصصین طب ذهنی، جسمی از تصویرسازی ذهنی برای تصور کردن پاسخ به درمان و رسیدن به نتایج مطلوب استفاده می کنند.
پژوهش ها نشان می دهند که خندیدن بدن را وادار به تولید antidepressant می کند که یک ماده ضد درد طبیعی است. همچنین خندیدن به گونه ای شگفت آور از استرس می کاهد و نیز ارتباط بین آدمیان را بسیار گسترش می دهد. خنده حتی می تواند سیستم ایمنی بدن را در فرآیند بهبود بیمار تحریک کند. خنده درمانی همچنین آموزش را تسهیل می کند و نیز انرژی زایی بدن را تقویت می کند. متخصصین خنده درمانی به بیمار کمک می کنند تا از خنده به عنوان ابزاری برای درمان سرطان خود بهره بگیرند.
مدیریت درد
درد نمونه ای از ارتباط بین ذهن، بدن و روح می باشد. هنگامی که بدن درد را حس می کند، اندیشه و احساسات ما برانگیخته می شوند. درد ممکنست سبب دلشوره و افسردگی شود که خود می تواند درد را افزایش دهد. برنامه های طب ذهنی، جسمی، اثرات درد را بر روی انرژی، ارتباطات و سیستم ایمنی بدن به بیمار آموزش می دهند. درمانگرهای طب ذهنی، جسمی با تیم مدیریت درد همکاری می کنند و به بیمار برای کاهش درد، دلشوره و افسردگی کمک می کنند به گونه ای که بیمار بتواند احساس بهتری داشته باشد و بر روی بهبود خود تمرکز کند.